Projekt „Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772-1815”, finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki (nr umowy: UMO-2011/03/B/HS3/00754), realizowany był na Wydziale Historycznym UJ w latach 2012-2015 przez zespół badawczy w składzie: dr hab. Krzysztof Ślusarek (kierownik), dr hab. Tomasz Kargol i dr Łukasz Jewuła. Przedsięwzięcie miało na celu zbadanie wpływu przemian społecznych, gospodarczych i politycznych, dokonujących się w drugiej połowie XVIII i na początku XIX wieku na funkcjonowanie środowiska wiejskiego Małopolski. Projekt zakładał objęcie szczegółowymi badania południowo-zachodniej części Małopolski, na którą składały się: w czasach przedrozbiorowych: województwa krakowskie i sandomierskie (do 1795 r.), w dobie rozbiorów: zachodnia część Galicji (cyrkuły: wadowicki, sądecki, bocheński, tarnowski, rzeszowski i jasielski), w latach 1795-1809 – południowa i zachodnia część Nowej Galicji (cyrkuły: krakowski, sandomierski, konecki, kielecki i radomski) oraz powiat częstochowski i Nowy Śląsk z obszaru II i III zaboru pruskiego, w dobie Księstwa Warszawskiego: departamenty krakowski i radomski. Ramy chronologiczne projektu obejmowały lata 1772-1815. Data początkowa – wyznaczona przez pierwszy rozbiór Polski – nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Datę końcową wyznaczał kongres wiedeński, na którym na nowo (po okresie wojen napoleońskich) ustalono granice ziem polskich, które okazały się być trwałe.
Powyższe założenia zostały w pełni zrealizowane. Wyniki badać zostały szczegółowo zaprezentowane w monografii „Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772- 1815”, która jest próbą nowego opisania stosunków wiejskich na omawianym obszarze. Polega to przede wszystkim na innym spojrzeniu na relacje między dworem a wsią oraz zdefiniowaniu nowych, niedostrzegalnych dotąd, płaszczyzn konfliktów społecznych (m.in. stosunki między właścicielami i dzierżawcami dóbr, destrukcyjna rola wojska).
Ważnym efektem realizowanych badań jest również fakt odnalezienia zupełnie nieznanych oraz szersze wykorzystanie mało dotąd znanych źródeł archiwalnych, w tym przede wszystkim akt przechowywanych w Centralnym Państwowym Archiwum Historycznym Ukrainy we Lwowie. Chodzi tu głównie o nieznane materiały z zespołu Namiestnictwo Galicyjskie oraz o akta Komisji Namiestnictwa w Krakowie i Prokuratorii Finansowej we Lwowie. Materiały z tych dwóch ostatnich zespołów w ogóle nieznane były polskim historykom.
Dużym osiągnięciem jest również opracowanie baz danych miejscowości i elity wiejskiej, w których zgromadzono wiele nieznanych dotąd informacji źródłowych zarówno do poszczególnych osad, jak i osób zaliczanych do elity wiejskiej. Niebagatelne znaczenie ma tu na przykład ustalenie właścicieli poszczególnych miejscowości.
W trakcie realizacji tego projektu uzyskano następujące wyniki:
1. Opracowano bazę miejscowości zachodniej Małopolski. Baza opracowana została na podstawie źródeł statystycznych i obejmuje ona 6674 miejscowości, dla których zgromadzono następujące dane: rodzaj osady, przynależność do struktur administracji kościelnej (parafia), przynależność do struktur administracji państwowej (powiat i województwo w ujęciu przedrozbiorowym, cyrkuł w strukturze administracji zaborczej), rodzaj własności, nazwiska i nazwy właścicieli oraz dzierżawców, informacje o źródłach oraz podstawowe dane o miejscowości i strukturze społecznej w świetle wojskowych spisów ludności z lat 1807-1808. W tym ostatnim wypadku podano liczbę domów, rodzin i ogółu ludności oraz strukturę płci ogółu mieszkańców, a także strukturę społeczno-zawodową ludności męskiej. Baza danych udostępniona została on-line na niniejszej stronie internetowej pod adresem:
2. Opracowano bazę elity wiejskiej zachodniej Małopolski. Baza opracowana została w toku kwerendy archiwalnej i bibliotecznej w wymienionych wyżej zespołach archiwalnych i obejmie ponad 3200 nazwisk właścicieli i dzierżawców majątków lub ich części, duchownych, oficjalistów i urzędników dworskich, urzędników państwowych i chłopskich liderów. Baza danych udostępniona została w Bibliotece Instytutu Historii UJ na płycie CD. Dostępna jest również online na niniejszej stronie internetowej pod adresem:
3. Opracowano i wydano drukiem monografię pt. „Dwór, wieś i plebania w przestrzeni społecznej zachodniej Małopolski w latach 1772-1815” o objętości 30 arkuszy wydawniczych w nakładzie 300 egzemplarzy. Monografia została wydana drukiem przez Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.
4. Opracowano kilka przekrojowych artykułów, które opublikowane został w czasopismach oraz pracach zbiorowych.